Thursday, January 9, 2014

Cây ăn trái đồng bằng sông Cửu Long: “Con gà đẻ trứng vàng” bị bỏ rơi

  


 chuyển vận trái cây còn thô sơ dẫn đến tỷ lệ hao hụt cao 


 NGHỊCH LÝ “TRỒNG CHẶT - CHẶT TRỒNG”

 
Xã Tân Thuận Đông (TP.Cao Lãnh, tỉnh Đồng Tháp) nằm trên cù lao sông Tiền, được phù sa bồi đắp hàng năm nên đất đai phì nhiêu rất thuận tiện để phát triển nhiều loại cây trồng. Bây giờ, cây xoài chiếm 70% diện tích toàn xã, 10% lúa và hoa màu. Giống xoài trồng từ ba đến năm năm thì thu hoạch, năm sau lợi nhuận cao hơn năm trước do tán cây càng ngày càng phát triển rộng thêm. Nhàng nhàng một năm xoài cho ba đợt trái: tháng 7, tháng 11 và tháng 4. Một đợt trái, người dân thu lợi nhuận từ 500 ngàn đến 2 triệu đồng/cây.

Năm năm trước, gia đình anh Văng Văn Chót (SN 1975, ngụ xã Tân Thuận Đông) đến một đại lý bán cây giống tại tỉnh Đồng Tháp mua giống xoài Tháp để trồng trên 4.000m2 đất vườn, với giá 15.000 đồng/cây. Sau bốn năm coi ngó, xoài Tháp cho đợt thu hoạch đầu tiên với quả ngon, kiểu dáng đẹp. “Cứ nghĩ sau nhiều năm bỏ công trồng cây sẽ được hưởng trái ngọt. Ai ngờ chỉ được vụ đầu, đến lần thứ hai quờ khu vườn cho ra trái xoài lai, loại xoài kém chất lượng, trái èo uột, năng suất thấp. Tất tật công sức, mấy chục triệu đồng bốn năm nay coi như bay xuống sông, xuống biển hết rồi”, dứt lời anh Chót lúi húi chặt tiếp gốc xoài đang đốn dang dở. Ở đây hồ hết người làm vườn phó mặc chất lượng cây giống cho những đại lý bán cây giống. “Hên thì mua được giống chất lượng, thu hoạch dài dài. Xui như tui thì mua trúng giống dỏm, phải đốn bỏ. Mà xui như tui ở đây thì nhiều lắm”, anh Chót tâm tình.

Gia đình ông Trần Văn Dẫn (SN 1942, ngụ ấp Thới Thuận, xã Thới Sơn, TP.Mỹ Tho, tỉnh Tiền Giang) cho biết: “1,5 công đất vườn tui trồng nhãn long, tiêu quế và cơm vàng từ năm 1978 rất tốt, thu hoạch khấm khá. Đến năm 2011, dịch bệnh chổi rồng bùng phát, không khống chế được bệnh này, tôi phải đốn hơn phân nửa khu vườn. Giờ tôi đang chuyển dần sang trồng mít, ca cao, vì loại cây này dễ săn sóc mà bán cũng được giá. Nhãn hồi xưa còn có giá chứ hiện nay cũng cập kênh lắm mà tiền phân, thuốc lại cao quá, trồng không có lợi nhuận nhiều”. “Hơn chục năm trở lại đây, nhà vườn chuyển đổi đến bốn loại cây trồng. Lúc đầu trồng xoài cát chu, xoài rớt giá chuyển sang trồng táo, đốn táo để trồng mận An Phước, khi mận hết sốt giá lại chuyển sang trồng nhãn Ido. Trong đó, có nhiều loại cây trồng chỉ hưởng được một lần trái rồi đốn bỏ, rất vung phí”, ông Nguyễn Thanh Hồng - chủ toạ Hội làm vườn xã Tân Thuận Đông - thở dài ngán ngẩm.

Không được đào tạo bài bản kỹ thuật coi sóc cây trồng, cộng với kiến thức chắp vá bừa từ những bài “học lỏm” nên người làm vườn phun thuốc vô tội vạ, gây lãng phí. Thêm vào đó, hầu hết nhà vườn đều canh tác theo kinh nghiệm “cha truyền, con nối” nên đến khi xuất hiện dịch bệnh lạ họ thường lúng túng khâu xử lý, rốt cục đành phải đốn bỏ. Dẫu nhà vườn nào cũng ăn thua điệp khúc “trồng chặt” nhưng hễ thấy cây nào trên thị trường có giá họ lại lao theo trồng với mong muốn “ai nhanh thì thắng”. “Tôi chẳng thấy ai lao theo phong trào mà thắng cả. Có chăng chỉ là những người bán cây giống, bán trái thì coi như “trúng số”, tăng thu nhập bất ngờ. Bởi ai cũng cứ ào ào trồng thì đến khi thu hoạch lại dôi, mất giá là chuyện thường thôi. Trồng cây mà cứ chạy theo đuôi, không định hướng đầu ra thì chết”, ông Hồng nhận định.


 Thời gian qua, tin đồn mít tiêm hóa chất khiến người dân trồng mít lao đao 


 TRỒNG TIÊU CHUẨN “VÀNG”, BÁN GIÁ “CHỢ”

 
Ấp Phú Quới ngày xưa được ví như là “thiên đường” cây ăn quả, đây cũng chính là “cha đẻ” của vú sữa Lò Rèn lừng danh xa gần. “Tôi có sáu công vườn, xưa chỉ trồng vú sữa, hiện nay thì chỉ còn ba công vú sữa thôi, ba công còn lại được thay thế bằng cây sapo. Vú sữa này do chú tôi trồng từ trước, khoảng sáu năm trở lại đây không hiểu sao nhiều cây đột ngột chết và không trồng lại trên khu đất đó được nữa. Cả vùng này ai cũng bị vậy nên mọi người chuyển sang cây sapo vì khâu coi sóc dễ lại nhẹ phân. Sapo thì mình chiết nhánh trồng, khoảng ba đến năm năm bắt đầu thu hoạch, trái quanh năm. Tính ra một công sapo, tôi lời từ 40 đến 60 triệu đồng mỗi năm”, anh Phước trầm tư.

Cách nhà anh Phước chừng 500 mét, khu vườn gia đình ông Huỳnh Văn Sáu (SN 1965, ngụ ấp Phú Quới) cũng dần thay cây vú sữa bằng sapo. Ông tâm tính: “Giờ tôi chỉ còn hai công trồng vú sữa thôi, sáu công còn lại tôi trồng sapo hết. Sapo thì công coi ngó cực hơn vú sữa, mỗi tháng rải phân, thuốc một lần. Mỗi lần rải mất 30.000 đồng/gốc, tổng cộng 120 gốc chừng 3,6 triệu đồng. Sáu công sapo tính ra ít bệnh tật hơn cây vú sữa. Có hai công trồng vú sữa mà bệnh miên man, ngày nay vườn tôi có đến năm cây vú sữa bệnh thúi rễ. Tôi cũng ra tiệm vật tư hỏi, người ta chỉ mua thuốc về xịt nhưng thấy vẫn không thấm thía. Thôi thì tới đâu tính tới đó, khi nào nó chết tôi đốn bỏ, trồng sapo luôn”.

Ông Sáu cũng là một trong những thành viên trước hết tham gia mô hình GlobalGAP của cộng tác xã vú sữa Lò Rèn Vĩnh Kim. Hợp tác xã này được xem là điển hình của mô

ĐÀO TẠO NGHIỆP VỤ XUẤT NHẬP KHẨU TRÊN CHỨNG TỪ THỰC TẾ

Khóa học xuất nhập khẩu

  •   Cách tìm kiếm hàng hóa, nhà cung cấp, nguồn hàng … Cách đàm phán, giao dịch trong ngoại thương.  
  •    Tìm hiểu 11 điều kiện giao hàng trong Incoterm 2010: EXW; FOB, CIF…  
  •   Soạn thảo các chứng từ XNK: hợp đồng, Invoice, Packing list cho phù hợp với yêu cầu của bên bán ,bên mua và Hải quan.  
  •   Soạn booking note, Bill… cách đọc thông tin và phân biệt các loại Bill trong XNK.  
  •    Liên hệ với các công ty logistic xin giá cước O/F, A/F, local charge và cước vận chuyển nội địa với giá tốt.  

 

hình hiệp tác xã nông nghiệp kiểu mới được tỉnh Tiền Giang đầu tư tâm huyết ra đời từ năm 2008. Năm trước tiên, được sự hỗ trợ quy trình sinh sản, chứng thực GlobalGAP (tiêu chuẩn toàn cầu về chất lượng, an toàn và đầy đủ xuất xứ), xây dựng nhà máy đóng gói đạt tiêu chuẩn và thúc đẩy thương nghiệp... Của chính quyền địa phương, mô hình hợp tác xã này phát triển trông thấy. Thế nhưng, ngay sau khi chứng chỉ GlobalGAP hết hạn thì hiệp tác xã không có kinh phí tái rà và không tiếp tục nhận được sự hỗ trợ nên dần chết chìm.

“Tôi tham gia hiệp tác xã để trồng theo mô hình GlobalGAP từ năm 2008. Khi tham dự, tôi cũng được tập huấn cách trồng, bón phân theo tiêu chuẩn chất lượng. Nhưng hợp tác xã chỉ mua được một năm, sau đó không mua nữa, tôi phải bán cho nhà buôn. Trồng theo tiêu chuẩn thì sử dụng ít phân, thuốc hơn nhưng công săn sóc cực lắm, trái nào mình cũng phải bao lại để tránh sâu bệnh. Khi hiệp tác xã không mua nữa, mấy năm nay tôi lại trồng như xưa, một tháng rải phân một lần để cho trái to và ngọt hơn”, ông Sáu thật thà.


 Phó giáo sư, tấn sĩ Nguyễn Minh Châu bàn về những giải pháp giúp nhà vườn phát triển hiệu quả hơn 


Bưởi năm roi Mỹ Hòa từng là thương hiệu kiêu hãnh của người dân Vĩnh Long năm 2008 khi được cấp chứng chỉ GlobalGAP. Một năm sau đó, giống bưởi này ký được nhiều hiệp đồng cho hệ thống siêu thị Metro Cash & Carry, siêu thị Hà Nội và xuất khẩu hàng ngàn tấn sang thị trường châu Âu đem về lợi nhuận rất cao cho nhà vườn. Thế nhưng, khi chứng chỉ GlobalGAP hết hạn, hiệp tác xã bắt đầu lâm vào tình trạng chết yểu. Đến năm 2011, nhiều xã viên kiện hợp tác xã đòi tiền mua bưởi. Sau khi cơ quan thanh tra vào cuộc phát hiện thêm hiệp tác xã này không thực hành đúng quy định của pháp luật về kế toán thống kê, kiểm toán, chủ nhiệm Trần Văn Sang còn thu giữ của hợp tác xã gần 1,5 tỷ đồng.

Theo tấn sĩ Võ Hữu Thoại - Viện nghiên cứu Cây ăn quả miền Nam, tình trạng nhiều hiệp tác xã thành công vang dội thời kì đầu sau đó mau chóng chết yểu một phần do thiếu vốn để tái chứng nhận tiêu chuẩn GAP, phần còn lại do cơ cấu ban chủ nhiệm cộng tác xã vẫn còn lối tư duy “ăn xổi ở thì”, làm ăn chụp giật. Khi tạo được thương hiệu trái cây, một số thành phần ban chủ nhiệm bắt đầu nổi lòng tham, cố tình làm khó xã viên để không mua trái cây hoặc mua với số lượng rất thấp. Sau đó, những người này gom những trái cây trôi nổi bên ngoài với giá thấp rồi dán mác chất lượng của cộng tác xã vào. Chính điều này đã khiến hợp tác xã tự dìm mình chết khi đánh mất thương hiệu chất lượng, còn xã viên bán không được trái cây dần mất niềm tin thì hiệp tác xã tan rã là điều thế tất.

“Mình phải duy trì thương hiệu, phải dạy dỗ nhau không làm ăn dối trá vì nếu một năm không chết thì hai năm sẽ chết, nhiều nhất cầm cự đến ba năm thì sập tiệm luôn, quy luật cạnh tranh giờ rất khắc nghiệt. Như bưởi Năm Roi tôn thất chết là do đi gom hàng trôi nổi, rồi dán thương hiệu vào bán. Đáng đáng ra phải có kỹ sư đi kiểm tra, thăm nom, nhắc nhở nhà vườn, sau đó gom lại, rà lần nữa rồi mới dán thương hiệu. Về xuất khẩu, hiện thời mặc dù đã có nhiều công ty xuất khẩu trái cây nhưng Việt Nam chưa có một công ty xuất khẩu nào có thương hiệu được thế giới xác nhận như một số nước đã có. Thí dụ như New Zealand thì có Công ty Zespri chuyên xuất khẩu trái kiwi, Mỹ có Công ty Dole chuyên xuất khẩu chuối già, dừa. Xuất khẩu trái cây ở nước ta hiện thời do rất nhiều công ty nhỏ, cạnh tranh với nhau bằng cách hạ giá. Việc này khác hoàn toàn với mô hình một công ty lo xuất khẩu một hoặc hai mặt hàng như của New Zealand hay của Mỹ. Những mô hình này họ lo từ A đến Z, tự đắc tổ chức sản xuất, đóng gói đến xuất khẩu và cả tiếp thị truyền bá sản phẩm nên không có việc cạnh tranh hạ giá, không có việc chất lượng không đồng đều và cũng không có việc ai cũng đi tiếp thị như mình đang làm”, ông Châu phân tích.

 (Còn tiếp) 


No comments:

Post a Comment