Phòng ngừa rối loạn tiêu hóa như thế nào?

Hầu hết RLTH có thể phòng ngừa được nếu thực sự quan hoài đúng mức. Những rối loạn tiêu hóa thường gặp RLTH là một bệnh rất hay gặp ở NCT, bởi, khi tuổi đã cao, sức đề kháng yếu thì nhiều loại bệnh có thể tiến công. Nhiều NCT hoặc con cháu của họ hay than phiền là ông bà, cha mẹ mình thường chán ăn hay kêu mệt mỏi, không muốn ăn, nếu không cổ vũ thì rất dễ bỏ bữa. Nhiều NCT cho biết, họ không có cảm giác đói và cũng không có cảm giác thèm ăn như những năm về trước. Đây là một trong những nguyên cớ vì sự suy thoái dần dần của hệ tiêu hóa do tuổi tác nhất là sự giảm bài tiết dịch vị (nước miếng, dịch dạ dày, dịch ruột, dịch mật...). Có không ít NCT khi ăn bị nghẹn cho dù ăn và nhai rất chậm, không gấp gì. Có trường hợp để đề phòng nghẹn người ta cho canh vào cơm để dễ nuốt, nhưng cũng khó khắc phục được, hơn nữa nếu làm như vậy thức ăn không được nhào trộn kỹ lại càng làm cho dễ nghẹn hơn. Lý do gây nghẹn ở NCT có thể do các loại cơ ở bộ phận tiêu hóa dần dần bị xơ teo theo năm tháng làm giảm sự co bóp của đường tiêu hóa, nhất là các cơ ở thực quản, bao tử. Vì lý do suy giảm chức năng co bóp của đường tiêu hóa và các men tiêu hóa vì vậy NCT cũng rất dễ bị sôi bụng, đầy hơi, trướng bụng, ỉa phân không thành khuôn (phân nát), nhất là mỗi lần ăn một số thức ăn nhiều mỡ, nhiều đạm. Đây cũng là một trong các lý do làm cho NCT ngại ăn các loại thức ăn bồi bổ như thịt, cá hoặc rất ngại uống sữa. NCT cũng có thể mắc một số bệnh kinh niên từ trước do không được điều trị dứt điểm càng có tuổi bệnh càng nặng thêm như bệnh về bao tử - tá tràng (viêm, loét hoặc sa dạ dày), viêm đại tràng co thắt, viêm đại tràng kinh niên. Sa bao tử là một bệnh có thể gặp ở tuổi xanh nhưng với NCT, gây phiền phức hơn nhiều do NCT ít vận động, cơ dạ dày và cơ thành bụng đã bị suy giảm đáng kể. Sa bao tử ở NCT làm cho họ lúc nào cũng cảm thấy mỏi mệt, rối loạn giấc ngủ (ngủ không ngon giấc, ngủ không sâu hoặc rất ít ngủ). Các bệnh RLTH và rối loạn giấc ngủ ở NCT có can dự khắn khít với nhau và thường trở thành một vòng quanh quẩn, tức là RLTH làm cho giấc ngủ không tốt, giấc ngủ không tốt làm cho rối loạn tiêu hóa tăng lên. Bệnh về gan mật cũng là một trong các bệnh thuộc hệ tiêu hóa vì chức năng gan tốt và bài xuất dịch mật ổn định thì việc tiêu hóa thức ăn tốt. Trái lại, khi hệ thống gan, mật không tốt thì ảnh hưởng rất lớn đến việc tiêu hóa. Do đó, một số NCT mắc một số bệnh về gan hoặc một số bệnh về mật cũng làm cho hệ tiêu hóa bị ảnh hưởng, thậm chí ảnh hưởng rất lớn, thí dụ như bệnh viêm gan mạn tính, bệnh xơ gan, gan nhiễm mỡ, viêm đường mật mạn tính hoặc bệnh sỏi mật. Thống kê cho thấy, NCT bị bệnh táo bón cũng chiếm một tỉ lệ đáng kể. Táo bón là một bệnh gây nên nhiều hậu quả xấu cho sức khỏe, đặc biệt táo bón ở NCT. Lý do gây táo bón ở NCT, có nhiều nguyên nhân khác nhau nhưng có một số lý do thường gặp nhất là do chức năng và hệ men tiêu hóa của đường ruột sút giảm, do ít vận động và đặc biệt là do NCT trong các bữa ăn chính ít ăn rau, quả hoặc ăn rất ít, thêm vào đó lại uống ít nước. Càng ăn ít rau, uống ít nước, kèm theo ít vận động thì hiện tượng táo bón càng dễ xảy ra. Hay gặp nhất trong hậu quả của táo bón ở NCT là người lúc nào cũng cảm thấy mỏi mệt do các chất độc tố có trong phân, trong đó rất nhiều độc tố của vi khuẩn ngấm vào máu đi đến hệ thống tâm thần. Táo bón rất dễ gây nên bệnh trĩ, nứt kẽ lỗ đít vì vậy mỗi lần đi ngoài NCT rất sợ vì phải rặn mạnh sẽ gây đau và chảy máu. Chính vì các lý do đó mà táo bón càng ngày càng nặng thêm gây đau quặn bụng, nhất là vùng bụng dưới và 2 hố chậu dễ lầm lẫn với bệnh tiết niệu (viêm hoặc sỏi) hoặc viêm ruột thừa (hố chậu phải). NCT ngại uống nước cũng làm cho táo bón tăng lên, do uống nước sẽ phải đi tiểu nhiều lần, nhất là tiểu đêm, gây mất ngủ. Với những NCT có sức khỏe yếu, đi lại khó khăn và đặc biệt là có sa sút trí não thì táo bón kéo dài lại càng bất lợi cho bản thân người bệnh và cả người nhà. Nên lưu ý là khi tinh thần không thoải mái, bít tất tay cũng có khả năng gây táo bón. Có thể phòng bệnh ngừa được không? Phòng bệnh RLTH ở NCT là một vấn đề hết sức quan yếu, vì chưng một số NCT nhiều khi không cần dùng thuốc cũng có thể khỏi bệnh hoặc giảm. Điều quan trọng nhất để phòng RLTH cho NCT là có chế độ ăn, uống hợp lý kết hợp với vận động thân và có đời sống tinh thần thoải mái. Một số NCT chán ăn, không thèm ăn thì người thân cần khích lệ và nếu cần thì phải có động tác tương trợ trong các bữa ăn (cổ vũ, bón cơm, cháo, uống nước), nhất là NCT sức yếu, sa sút trí tuệ để giúp họ không bỏ bữa. Nên khích lệ và tìm cách chế biến các loại rau hợp khẩu vị để cho NCT ăn được nhiều rau và các loại hoa quả có nhiều chất xơ. Những người đã bị táo bón thì nên ăn thêm củ khoai lang luộc, canh rau mùng tơi, rau đay. Nếu bị bệnh về bao tử, viêm đại tràng, gan, mật thì nên đi khám bệnh định kỳ để được điều trị và tư vấn của bác sĩ làm sao cho bệnh chóng khỏi. Cần vận động thân hàng ngày, đều đặn, nhẹ nhàng (xoa bóp vùng bụng, xoa bóp các cơ, đi bộ). Nếu sức khỏe yếu có thể chỉ đi bộ trong nhà, trong sân, không nên ngồi một chỗ trong nhiều giờ. Nếu có điều kiện và sức khỏe còn tốt thì đi bộ xa hơn, chơi cầu lông, bơi lội… thời kì vận động thân trong ngày cũng chỉ nên khoảng 60 phút là vừa và chia thành từ 2 - 3 lần tập, không tập một lúc 60 phút. Ngoài vật chất và vận động thân cũng nên có hoạt động về ý thức như đọc sách báo, xem vô tuyến, nghe đài…/.