Người Gia Rai nói chung hao hao các tộc người anh em khác ở núi rừng Tây nguyên
Địa bàn trú ngụ của tộc người Ba Na hào sảng. Rau thơm cùng ớt xanh trái non. Cụ bà K’Len cho biết bây chừ cuộc sống của người Gia Rai Arap đã có những tiến bộ.
Chủ nhân của những cánh rừng bất tận cùng những nét phong tục cựu truyền. Song song là tên của một con voi 4 ngà trong một câu chuyện huyền thoại được thánh sư người Gia Rai truyền miệng qua nhiều đời người bên bếp lửa vào những khi trời tối! Truyền thuyết nói về con voi này cho biết.
Và những gì gây hại cho sức khỏe của mình và mọi người thì được đào thải. Da.
Hoàn toàn không có chuyện ngộ độc. Mà trái lại là món ăn khoái khẩu của nhiều người. Khi họ nản bỏ cuộc thì con voi quay về trước mắt họ. Còn món ăn nào trong lễ bỏ mả được làm từ thịt sống nữa. Cách thức thịt gia súc. Đến với buôn làng của nhiều cụ già là hiện thân của tục cà răng căng tai.
Các món thịt nấu gồm grét (thịt nấu với quả chuối và đọt chuối giã nhỏ) và thịt nấu với bột gạo. Những món ăn không dành cho người yếu tim Già làng Rơ Chăm Phiếu năm nay ngoài 70 mùa rẫy nhưng khỏe mạnh như người mới ngoài 50. Tiếp nạp thực phẩm sạch chứ không tẩm hóa chất hay dùng chất tăng trọng như ở phố. Ăn uống của cả làng nên từ bao đời qua. Có nhiều đổi thay trên các mặt.
Nơi độc nhất diễn ra những món ăn cựu truyền của người Gia Rai Arap. Vì lễ bỏ mả là ngày hội vui chơi.
Món ăn ấy chẳng là gì so với các món ăn thời thượng của nhiều đại gia nơi phố thị như óc khỉ. Bào thai rắn. Tụ hũ thái nhỏ trộn với sả. Không chỉ già Phiếu. Bột gạo nấu với thịt và nõn chuối giã nhỏ (nhăm dok)… Đặc biệt phong phú ở lễ bỏ mả là những món ăn chế biến từ thịt.
Trước giải thoát cho con vật khỏi sự đớn đau kéo dài. Các món ăn được chế từ gạo ở lễ bỏ mả có tới dăm bảy món như cơm lam (người Gia Rai gọi là kúach). Sống đẵn dọc biên cương Việt Nam - Campuchia. Tại cửa ngõ dẫn vào làng Vân. Lý do sống khỏe. Sống giao hội ở thung lũng sông Ayun Pa thuộc huyện Ayun Pa). Được gọi là Pơthi. Về căn bản. Người ta trộn thêm một số loại gia vị là lá có tinh dầu như lá é.
Củ hành và muối. Thì quả không dành cho người yếu tim bởi sau khi được xả thịt không cần phải nấu hay để gần lửa. Thậm chí có phần kinh rợn. Nam Phương (Dòng Đời). Già Phiếu cho biết. Các nhà dân tộc học phân người Gia Rai ở Gia Lai thành nhiều nhánh như Gia Rai Cheo Leo (hay Gia Rai Chor. Đại lễ ăn uống linh đình sẽ diễn ra tại rừng ma của làng. Gia Rai Tpuăn (hay Gia Rai Puôn.
Món này là hẩu lốn thịt cắt sợi trộn với tiết vào ruột non lẫn đại tràng được băm nhuyễn. Nghi lễ này luôn ăm ắp các món ăn cựu truyền được chia thành 2 nhóm nấu chín và… ăn sống
Nếu như người Ba Na hàm đông ở núi rừng Kon Tum thì người anh em Gia Rai tụ hội ở tỉnh Gia Lai. Chúng tôi hỏi thật. Ai thích món nào thì ăn món đó”. Để tăng thêm gia vị. Sinh hoạt điều độ. Cần nói rõ rằng căn cứ theo vùng trú ngụ. Người thích nhăm pa. Tùy người thôi. Có những món được chế biến từ thịt sống rất mực lạ kỳ.
Thịt sẽ chín tái. Muối. Sống thọ của các già làng kể ra rất đơn giản. Về cơ bản. Khi giết con vật thường đập chết. Bận ấy. Tôi hỏi già K’Len rằng hai món nhăm pa và nhăm tăh. Món ăn này rưa rứa món nhăm tăh nhưng điểm khác biệt ở chỗ có vị cay.
Các món nấu chín được đề cập ở trên nhưng với thịt sống. Về chừng độ kinh khủng. Tụ tập đông ở huyện Chư Prông)… Bên cạnh những nét chung. Cửa ngõ dẫn vào Thủy điện Ialy. Một cụ bà tên Rơ Chăm K’len cho biết khi được ướp trộn với lá có tinh dầu. Những món ăn phải được chính những người đàn bà bản địa chế biến vào dịp lễ bỏ mả.
Giận dỗi. Người Gia Rai ở làng Vân mà chúng tôi tìm đến thuộc nhóm Gia Rai Aráp. Người thích nhăm tăh. Có 4 chàng trai đi săn đuổi một con voi. Sau để thịt được thơm ngọt. Sáng láng. Bột gạo nấu với lá sắn và thịt (nhăm pông). Nghi lễ được cho là đoạn tuyệt với người chết.
Thuở xa xưa. Chúng tôi đến với tộc người Gia Rai ở xã Ialy tại huyện vùng cao Chư Păh. Theo già làng Rơ Chăm Phiếu.
Hoạt bát vô cùng. Mà dùng sống hẳn hoi… Một trong những món thịt sống ấy là nhăm tăh. Mặn chủ đạo. Ăn không có vị tanh và rất an toàn.
Sau câu chuyện ẩm thực với thịt sống trong lễ bỏ mả. Tựa món klak lăng của người Ba Na gồm hỗn hợp thịt. Mắt đại bàng… Để ăn được những món này. Ngày ngày vẫn đi rẫy. Người Gia Rai cũng là chủ nhân của nhiều món ăn độc đáo và thậm chí.
Còn nhớ lúc tiễn chúng tôi ra khỏi làng. Kỳ thực món nào ngon hơn thì già cười mà rằng: “Ô. Các già khỏe mạnh dài lâu nhờ chăm chỉ cần lao
Đây là món ăn quý nhất của người Ba Na và chỉ đàn ông mới được “động thủ”. Chẳng biết gì về các chữ tham. Trước khi đến làng Vân. Một khi tiến hành lễ thức đoạn tuyệt với hồn ma. Và quan trọng hơn cả là nhờ ý thức tinh khiết. Các già làng cười ý nhị bảo rằng khi nào làng có lễ bỏ mả.
Người ta chẳng ngại giết hại những con vật lúc nó còn sống hoặc lúc còn đang bụng mang dạ chửa. Đại tràng. Aráp là tên một ngọn núi. Những món ăn được đề cập trong lễ bỏ mả kể trên là của người Gia Rai Aráp. Thưa già”. Ruột non trộn lẫn với nhau). Giả dụ trong bữa ăn thường nhật người Gia Rai thường dùng 2 món chính là xơi (cơm) và la rưk (rau) thì vào dịp bỏ mả. Cụ bà K’len tiết lộ rằng.
Những gì hợp thời. Theo đó. Mỗi nhánh Gia Rai có thô tục và phong cách ẩm thực đặc trưng riêng biệt. Món này cũng được chế biến trong dịp lễ bỏ mả. Câu chuyện ăn thịt sống thoạt nghe có cảm giác rờn rợn nhưng suy cho cùng.
Mà nhiều già làng khác ở làng Vân cũng ở tuổi ấy nhưng khỏe mạnh. Gia Rai Hđrung (phân bố đông ở đỉnh Hàm Rồng cách trọng điểm đô thị Pleiku gần 10km). Săn mãi không được và về sau. Điểm dừng để khám phá ẩm thực của tộc người nơi đây là làng Vân.
Sau khi các bà các chị dày công xẻ thịt chế biến món ăn… Theo tìm hiểu của chúng tôi. Vùng đất của những món ăn kỳ quái Rời núi rừng Kon Tum. Bộc lộ qua những đôi dái tai dài lòng thòng đụng sát vai cùng hàm răng trên bị cà tận lợi. Trong đó có chuyện ăn uống. Hợp vệ sinh sẽ được phát huy.
Cũng là thịt cắt nhỏ trộn với tiết phèo và muối ớt. “Ngoài nhăm tăh. Theo các già làng Gia Rai Arap ở làng Vân. Một ngôi làng cổ còn lưu giữ nhiều hình ảnh của một thuở ngàn xưa huyễn hoặc. Da thái nhỏ trộn với sả. Các già sẽ nhắn nhe để tôi đến dự. Khi ấy câu hỏi của tôi sẽ có đáp án trót nhất.
Người Gia Rai Arap còn chế biến món thịt sống gọi là klăk với công thức thịt. Ngụ phổ quát ở phía bắc thị xã Pleiku và phía bắc huyện Chư Păh. Gia cầm của người Gia Rai Arap nói riêng. Khu rừng của những hồn ma. Và như người anh em Ba Na của mình. Người làng có làm món truyền thống nhăm pa. Nói thì nói vậy nhưng khi được hỏi thăm rằng những món thịt sống rờn rợn kia có được duy trì đến hôm nay.
Không tham-sân-si. Ẩm thực lạ kỳ. Các nữ giới của tộc người này dày công chế biến nhiều món ăn mà chỉ vào dịp tiễn đưa hồn của người chết về sống vĩnh viễn trong cõi atâu (thế giới của hồn ma tổ tông) mới xuất hiện.
Hành trang của chúng tôi về tộc người này là đoạn biên chép của một nhà dân tộc học nói về những món ẩm thực được tộc người này thường ăn tại rừng ma - nơi chôn người chết.
No comments:
Post a Comment